استاندارد ملی
استانداردهای ملی ویژگیهای لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص مینمایند و در صورت وجود استاندارد برای محصول این استاندارد می تواند تشویقی و یا اجباری باشد.
استاندارد چیست؟
واژه استاندارد به معنی سامان، ضابطه، قانون و مفاهیمی مانند این است. ولی اگر بخواهیم معنای آن را در رابطه با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران که وظیفه قانونی تنظیم و مدون سازی استانداردهای ملی را بر عهده دارند، بدانیم؛ باید بگوییم استاندارد عبارت است از “برگزیدن و گردآوری خصوصیات لازم در تولید یک کالا و خدمت رسانی”
استاندارد سبب می گردد که ما با آسودگی خاطر، محصول مورد نیاز خود را خریداری نموده و اطمینان داشته باشیم که خطری برای ما ندارد. و از آنجا که سنجش کیفیت و سلامت کالا امری تخصصی است چنانچه استاندارد نباشد، زندگی برایمان بسیار خطرناک و حادثه ساز خواهد شد.
اعمال استانداردهای ملی ایران به سود همه مردم و اقتصاد کشور است و موجب ازدیاد صادرات و فروش داخلی و فراهم سازی ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در زمان و هزینه و در نتیجه باعث تکثیر درآمد ملی و آسایش همگانی و تقلیل نرخ ها می گردد.
استاندارد در واقع، بهتر شدن کیفیت کالا را تضمین می کند و رقابتی سالم در بین تولیدکنندگان ایجاد می کند؛ به همین دلیل رعایت استاندارد هم برای تولیدکنندگان و هم مصرف کنندگان سودمند خواهد بود. در تشریح سودآوری این موضوع باید بگوییم که رعایت استاندارد بعث تقلیل هزینه های ساخت شده و با تولید محصول با کیفیت، موجب جلب رضایت مصرف کنندگان می شود.
در حال حاضر برای باقی ماندن در عرصه صنعت و استمرار صنایع، تضمین کیفیت و ایمنی با رعایت استانداردها به عنوان مسأله ای حیاتی مطرح است و از سوی دیگر موجب استحکام اقتصاد مقاومتی خواهد بود. داشتن علامت استاندارد نشان میدهد که کالا و محصولات تولید شده از طرف شما دارای ضمانت است و شما از بهترین و مرغوبترین مواد اولیه برای تهیه کالاهای تولید شده استفاده کردهاید. در واقع استاندارد بین محصولی که از سمت مشتری خریداری شما و هزینههایی که پرداخت میشود، تعادل خوبی برقرار میکند.
طبقه بندی استانداردها عبارتند از :
استاندارد های شرکتی یا کارخانه ای
استانداردهای انجمنی یا صنفی
استانداردهای ملی یا کشوری
استانداردهای منطقهای
استانداردهای بینالمللی
استاندارد اجباری و استاندارد تشویقی
کسانی که در زمینه ساخت و تولید انواعی از کالاهای صنعتی فعالیت میکنند، مجبور هستند که نشان استاندارد را اخذ کنند. مثلاً مواد غذایی و بهداشتی باید نشان استاندارد داشته باشند و هیچ استثنایی در این زمینه برای کالایی وجود ندارد.
دریافت نشان استاندارد باید قبل از اقدام به تولید محصول انجام شود تا تولید کننده محصول را بر اساس استانداردهای روز دنیا تولید و به بازار عرضه کند.
برخی از محصولات نیازمند داشتن نشان استاندارد نیستند و اگر تولید کننده محصولات خود را با کیفیت بالایی عرضه کند، به تولید کننده نشان استاندارد تشویقی داده میشود که میتواند آن را روی محصول خود درج کند.
مراحل اخذ استاندارد ملی ایران
1- داشتن مجوزتولید (پروانه بهره برداری یا پروانه کسب تولیدی)
شما هر محصولی را که تولید میکنید باید کلیه مجوزهای لازم را داشته باشد. مجوز فعالیتها نشان میدهد که کلیه کسب و کار شما بر اساس قوانین کشور است.
2-وجود امکانات کافی
برای اینکه محصولی را تولید کنید باید مکان مناسبی را برای آن در نظر بگیرید و همچنین امکانات کافی و لازم هم برای تولید شما باید فراهم باشد. مکان مناسب و امکانات کافی در هنگام دریافت مجوز توسط کارشناس مورد بررسی قرار میگیرد.
3- مراجعه به سازمان استاندارد
هر کسی که میخواهد برای محصولات و کالاهای تولید شده خود نشان استاندارد دریافت کند باید به سازمان استاندارد استان خود مراجعه کرده و درخواست خود را به صورت کتبی و از طریق پُر کردن فرمهای مربوطه، برای مدتی یکساله، مجوز تولید آزمایشی کالاهای خود را دریافت میکند ویا میتواند مراحل اخذ گواهینامه استاندارد خود را به کارشناسان ما درشرکت گویا ثبت در اراک وتهران بسپارد.
4- رعایت قوانین استاندارد
کسی که میخواهد نشان استاندارد را بگیرد باید با قوانین استاندارد ملی را قبول کرده و کالاهای خود را بر اساس معیارهایی که به او گفته شده تولید کند و به رعایت اصول درج شده در قانون استاندارد بپردازد.
5- معرفی مهندس کنترل کیفیت وداشتن واحد کنترل کیفیت
واحد و سازمان متقاضی دریافت نشان استاندارد باید کنترل کیفی خود را به سازمان استاندارد استان خود معرفی کند. سازمان استاندارد هم صلاحیتهای مسئول کنترل کیفی را بررسی کرده و بعد از برگزاری دورههای آموزشی لازم مجوز صلاحیت فرد را صادر میکند.که 2ساله می باشدوپس از 2سال بایستی مجدد تمدید گرددتا مجوز استاندارد واحد تولیدی با مشگل مواجهه نشود.
6- ارائه گواهی مالکیت علامت تجاری یا برند
واحد تولیدی باید گواهی مالکیت علامت تجاری یا برند خود را به سازمان استاندارد ارائه دهدکه توسط مجموعه گویا ثبت صفر تا صد مراحل انجام می شود. (علامت تجاری واحد تولیدی باید در سازمان ثبت علائم کشور ثبت شده باشد).
7- ایجاد آزمایشگاه کنترل کیفیت
از جمله مهمترین شرایطی که به یک واحد تولیدی نشان استاندارد میدهند این است که باید آزمایشگاه کنترل کیفیت را ایجاد کنند. از این رو واحد تولیدی بعد از اینکه آزمایشگاه کنترل کیفیت را صادر کرد، آن را به سازمان ملی استاندارد ارائه میدهد.
8- تدوین نظامنامه کنترل کیفیت
متقاضی گرفتن نشان استاندارد باید نظامنامه کنترل کیفیت خود را تدوین کند. این نظامنامه شامل تمام دستورالعملهای لازم برای حفظ کیفیت کالای تولیدی است.
9- صدور مجوز استاندارد
اگر سازمان و نهاد تولیدی متقاضی کلیه مراحل گفته شده را طی کند مجوز استاندارد ملی صادر میگردد. هنگامی که اعتبار آن به پایان رسید، واحد تولیدی و سازمان مورد نظر باید برای تمدید آن اقدامات لازم را انجام دهند.
بازدید سازمان استاندارد
یکی از نکاتی که همه تولید کنندگان باید آن را رعایت کنند این است که وقتی نشان استاندارد خود را دریافت میکنند، هر چند وقت یک بار به صورت سرزده کارشناسانی برای ارزیابی محصول تولیدی شما به مراکز تولیدی مراجعه میکنند تا همه چیز بر اساس قوانین استاندارد ملی باشد. اگر فردی بر خلاف قوانین گفته شده این کار را انجام دهد، پروانه استاندارد واحد تولیدی متقاضی را باطل میکنند.
مدارک لازم برای اخذ استاندارد
1-آگهی ثبت واحد تولیدی در روزنامه رسمی کشور
2-آگهی آخرین تغییرات در روزنامه رسمی کشور
کپی پروانه تأسیس، 3-پروانه بهره برداری و پروانه فعالیت از مراجع قانونی همراه با رونوشت آخرین تغییرات
4-کپی آگهی رسمی ثبت نام یا علامت تجاری محصول در روزنامه رسمی کشور در طبقه فرآورده مورد نظر
5-ارائه مدارک مرتبط با نام تجاری واحد تولیدی
6-چارت سازمانی شرکت
7-ترسیم نمودارopc محصول
8-نامه درخواست درسربرگ شرکت
9-اخذ گواهینامه صلاحیت مهندس کنترل کیفیت ومدارک هویتی آن
10-تکمیل پرسش نامه سازمان استاندارد
11-تکمیل تعهد نامه مربوطه
12-گواهی امضای مدیر عامل ومهندس کنترل کیفیت واحد
13-واریزی هزینه های دولتی مربوطه
شرايط صدور پروانه استاندارد در ایران چگونه است؟
-دارا بودن پروانه معتبر
-ثبت علامت تجارتی شركتی
-مناسب بودن روش توليد
-دارا بودن مدیر كنترل كيفيت تمام وقت با مدرك تحصيلی مرتبط و گذراندن دوره آموزشی لازم
-دارا بودن آزمايشگاه مجهز با وسايل مورد نیاز آن
-برقراری سيستم كنترل كيفيت در واحد توليدی، محصول هنگام توليد
-انجام تست های لازم طبق استاندارد مربوط بطور روزانه در آزمايشگاه واحد توليدی به منظور انطباق دائمی كيفيت فرآورده توليدی با مشخصات استاندارد و ارسال نتايج آزمايش هاي انجام شده به اداره استاندارد در پايان هر ماه جهت ارزيابی
-تداوم انطباق كيفيت فرآورده توليدی با استاندارد مربوط و حداقل يك مورد قبولی
-دارا بودن شناسه ملی، شناسه اقتصادی، کد پستی و ایران کد محصول
استاندارد ایزو
هم اکنون سازمان استاندارد جهانی دارای 157 عضو است که ایران هم یکی از این اعضا می باشد. علامت ایزو بر روی هر کالا این معنی را می رساند که این محصول از نظر سطح کیفی مورد پذیرش سازمان جهانی ایزو است. برای اخذ ایزو باید پروسه و بهبود بخشیدن و اقداماتی مطابق با دستورالعمل های استاندارد مورد نظر صورت گیرد و پس از آن شرکت ها قادر خواهند بود با پذیرش کارشناسان گواهینامه ایزو را با موفقیت کسب کنند. شرکت هایی که مهر تایید استاندارد ایزو را به منظور استاندارد کالاهای خود اخذ نموده باشند، اعتماد بیشتری را از سوی مصرف کننده ها در عرصه بین المللی به خود جلب خواهند نمود.
استاندارد حلال
یکی از پر کاربرد ترین و رایج ترین استانداردها در دنیا استاندارد حلال است که در محصولات غذایی کاربرد دارد این استاندارد که نشان از منطبق بودن مواد غذایی مخصوصا مواد غذایی گوشتی با شرع اسلام است برای مسلمانانی که در کشورهای غیر اسلامی زندگی میکنند و نیز برای تولید کنندگانی که قصد فروش مواد غذایی در کشورهای دیگر را دارند بسیار مهم و حیاتی است.
